تفاوت و اختلاف مخلوقات در عمر

بخش سوّم؛ پیرامون طول عمر حضرت ولی عصر(ع)| ۳

تفاوت و اختلاف مخلوقات در عمر و طول عمر بشر و قیاس آن به استثنائات

باید در نظر داشت که در عالم آفرینش از مجرّدات و مادّیات و انواع و افراد آنها مخلوقات استثنایی[١] و منفردی وجود دارد که بین آنها و موجوداتی که با آنها در یک رشته و تحت یک نوع یا فصل می‌باشند فاصله و تفاوت بسیار دیده می‌شود و چون اُنس ما با همان موجودات یکنواخت و کم‌تفاوت است، در نظر ما وجود این افراد آن‌هم درصورتی‌که فاصله و تفاوت زیاد باشد استثنا و شگفت‌انگیز است.
خواه این فاصله و استثنا از جهت طول یا عرض یا حجم یا وزن یا خصوصیّات معنوی و روحی و جهات دیگر باشد و خواه بر ما علّت آن استثنا معلوم باشد و آن را تحت یک قانون از قوانین ظاهری یا خفیّ بشناسیم یا علّت آن بر ما معلوم نباشد.
از کرات آسمان و ستارگان گرفته تا ذرّه و اتم، هر کجا برویم یک عدّه استثنائاتی می‌بینیم، یعنی موجوداتی را می‌بینیم که نسبت به موجودات دیگر از نوع خود واجد یک خصوصیّت استثنائی و جالب می‌باشند.

استثنا در کرات

شما از ستاره‌شناسان و علمای هیئت که از احوال میلون‌ها ستاره و منظومه و کهکشان و فواصل ستارگان و ابعاد و حجم و قطر آنها کم‌وبیش اطّلاعاتی دارند بپرسید که آیا در این قوانینی که شما کرات و کواکب و نجوم را تحت سیطره آنها شناخته‌اید موارد استثنائی که شما هنوز به کشف قانونی که بر آن حاکم است نایل نشده باشید هست یا نه؟
بپرسید تا جواب مثبت بشنوید.
آیا تفاوت‌هایی که در بین این مخلوقات عظیم از جهت حجم و قطر و وزن وجود دارد حدّ و حصر معیّنی دارد یا نه؟
یقیناً جواب می‌دهند حدّ و حصر معیّن ندارد.
مثلاً تفاوتی که زمین ما با «سدیم المرأه‌ی المسلسله» دارد از جهت حجم و قطر و وزن با حساب هیچ محاسبی (غیر از خدا) معلوم نمی‌شود و برای اینکه تا حدی این تفاوت نزدیک به ذهن شود، تفاوت بین آفتاب و «سدیم المرأه‌ی المسلسله» را باید در نظر بگیریم. حجم آفتاب را علمای هیئت نسبت به حجم «سدیم المرأه‌ی المسلسله» مثل حجم یک ذرّه از ذرّات نور آفتاب که از پنجره‌ای به داخل اطاقی بتابد نسبت به خود آفتاب برآورد کرده‌اند یعنی آن ذرّه چقدر از آفتاب کوچک‌تر است، آفتاب با آن عظمت به همین قدر از «سدیم المرأه مسلسله» کوچک‌تر است، آن‌وقت زمین ما که حجمش یک‌میلیون و سیصدهزار بار کمتر از آفتاب است در جنب «سدیم المرأه‌ی المسلسله» چه خواهد بود؟! و اگر کسی بخواهد حجم «سدیم المرأه‌ی المسلسله» را نسبت به آفتاب بفهمد، طول قطر آفتاب را که یک‌میلیون و سیصدونود هزار کیلومتر است با طول قطر سدیم که سی‌هزار میلیون سال نوری است مقایسه نماید.
این تفاوت بین زمین ما و سدیم‌ها و از آنها بزرگ‌تر از کجا است؟ و آیا کسی می‌تواند بگوید ما نمی‌توانیم این‌همه تفاوت و فاصله و اختلاف را در این دو کره قبول کنیم؟
چطور است که به‌طور استثنا در میان سیّارات منظومه شمسی فقط این زمین ما و به احتمالی هم مریخ، صالح از برای پیدایش حیات شد درحالی‌که سیّارات دیگر این صلاحیّت را ندارند و شاید میلیون‌ها ستاره دیگر نیز فاقد این صلاحیّت باشند؟

استثنا و اختلاف عمر در دنیای اتم

می‌گویند: در جهان اتم مزون‌هایی یافت می‌شوند که یکی پس از رهایی از مرکز، عمرش یک‌هزارم ثانیه است و مزونی دیگر به نام‌ هایرون عمرش ده‌میلیارِدیم ثانیه است، یعنی بی‌نهایت کمتر و کوتاه‌تر آیا این اختلاف را اگر دیروز که بشر به دنیای اتم آشنا نبود، به شما می‌گفتند باور می‌کردید؟ یقیناً نه. ولی امروز آن را یک موضوع مسلّم فیزیکی می‌دانند.[٢]

استثنا و اختلاف در عالَم گیاه و درخت

در عالم نبات نیز استثنائات عجیب و حیرت‌افزا، فراوان به چشم می‌خورد در میان اشجار و درختان، درختانی دیده شده‌اند که از جهت طول یا تنومندی و قطر یا طول عمر فوق‌العادّه اسباب تعجّب گردیده‌اند مثل درخت «ارز» لبنان و مثل درختی که در آمریکا است و به عربی آن را «امّ‌الاجمه» می‌نامند، یعنی مادر جنگل. این درخت از بزرگ‌ترین درخت‌های آمریکا است، درازی آن را بیشتر از سیصد قدم ذکر کرده‌اند سیّاحان تازه حالا چهارصد قدم می‌گویند، قطر ساق آن نزدیک به زمین سیصد قدم و کلفتی پوستش به عرض هجده انگشت می‌باشد.
در اسکاتلند «اکس» انگلیس در عمر بعضی از درخت‌ها تأمّل کرده دیده‌اند از سیصد سال بیشتر است. یکی از فضلا، محیط یکی از اشجار را اندازه گرفته تقریباً نود قدم بوده و از روی نسبت آن به کوچک‌ترین درخت از همین نوع عمر آن را پنج هزار سال معیّن کرد.
در کالیفرنیا درخت کاجی است به طول سیصد قدم که محیط آن سی قدم می‌باشد و عمرش شش هزار سال است.
غریب‌تر از اینها درخت «عندمی» است در شهر اورتاوا در جزیره تنزیف که یکی از جزایر کاناری می‌باشد در دریای اتلانتیک (جزایر مزبور به جزایر خالدات معروف است)؛[٣] این درخت محیطش به‌قدری است که اگر ده نفر دور آن دست‌های خود را باز کنند به‌طوری‌که سرانگشت‌های آنها به هم برسد باز به تمام ساق آن احاطه نمی‌نماید و صاحب الآیات‌البیّنات می‌گوید: حال که سال ١٨٨٢میلادی است (سال تألیف کتاب الآیات‌البیّنات)، ٤٨٢ سال می‌باشد که جزیره مزبور کشف شده و آن درخت عظیم در وقت کشف جزیره به همین حال بوده که حالا هست و هیچ تفاوت و تغییری در منظر آن پیدا نشده و چون نموّ این‌گونه درخت‌ها بطیئ و کند است که از نموّ درخت‌های کوچک از همین نوع معلوم می‌شود، در این صورت خدا می‌داند چقدر قرون و دهور گذشته تا درخت عندم اورتاوا، به این عظمت و قطر رسیده و یکی از علمای نبات‌شناس در تعیین عمر این درخت اظهار عجز کرده می‌گوید: فهم و ادراک بشر از کشف این سرّ قاصر است و نمی‌تواند به تقریب هم بفهمد که عندم اورتاوا چند سال عمر کرده همین قدر معلوم و مسلّم است که این نهال کهنسال قرن‌ها پیش از خلقت انسان در کار نشو و نما بوده و زندگانی درازی نموده تا به این قدّ و قواره رسیده است. مؤلّف الآیات‌البیّنات می‌گوید: عجیب‌تر و غریب‌تر از این جمله آن است که عندم را علمای علم نبات و گیاه‌شناسی از صنف درخت نمی‌دانند بلکه از جنس گیاه می‌شمارند و از نوع رستنی‌های زنبقی یعنی به قول معروف آنها که پیاز دارد مثل سنبل و نرگس می‌دانند. در این صورت باید در عندم اورتاوا دید و از این زنبق، اقلاً شمیم قدرت آفریننده دانای توانا را شنید که دل هر روییده و درون هر پیاز زنبق، خزانه اسرار حکمت‌های محقّق او است.[٤]
آیا می‌دانید درخت‌هایی که گوشت‌خوارند وجود دارند، و طیور و حیوانات بلکه انسان را شکار می‌کنند؟
باز هم در عالم نبات، می‌دانید که در دریاها ذرّات ژلاتینی هستند که با جذب کلروفیل جزء عالم گیاهان محسوب می‌شوند و عمرشان از ثانیه هم کمتر است و درختانی در مناطق استوایی وجود دارند که می‌گویند اگر رطوبت پایه آنها نخشکد إلی الأبد جوانه و شاخه به اطراف می‌فرستند و برای همیشه زنده‌اند.[٥]
در «لامباردیا» درختی است که ارتفاع آن صدوبیست قدم و محیط آن بیست‌وسه قدم و عمرش متجاوز از دوهزار سال است و در «برابورن کنت» درختی است که در حدود سه هزار سال عمر آن را تخمین زده‌اند، همچنین درختی هست از نوع «تکسودیوم» و «سیتشیوم» که در حدود شش‌هزار سال عمر دارد.[٦]
بازده یک دانه گندم را تا بیشتر از هفتصد دانه نشنیده بودیم ولی همه در روزنامه‌ها خواندیم که در مزرعه «کره بند» بوشهر از یک دانه بیش از چهار هزار دانه به دست آمد و مورد تعجّب تمام مهندسان کشاورزی گردید بااینکه حدّ متوسّط بازده یک دانه گندم در حدود چهل دانه است.

تفاوت و اختلاف در عالم حیوانات

امّا اختلاف حیوانات به‌حسب نوع در مقدار متوسّط عمر که امروز در آمارهایی که ازطرف علمای حیوان‌شناس داده شده معلوم و فاصله میان کمتر و بیشتر آنها عجیب است، همچنین اختلاف و استثنا در افراد هر نوع از انواع حیوان بسیار دیده و گهگاهی هم در جراید، این استثنائات و تفصیلات آن را می‌خوانیم که اگر کسی آنها را جمع‌آوری کند یک کتاب جالب می‌شود.
دانشمندان شوروی در جمهوری «یاکوتسک» نزدیک قطب شمال یک نوع حلزون پیدا کرده‌اند که از چندین هزار سال پیش یعنی قبل از تاریخ تا حال زنده مانده است.[٧]
ماهی‌هایی در اقیانوس اطلس شمال اروپا دیده شده که عمر سه ‌میلیون ساله برایشان برآورد کرده‌اند و مارهایی که عمر چند هزار ساله دارند وجود دارند درحالی‌که جنبندگانی نیز هستند که عمرشان چند لحظه بیش نیست.[٨]
آیا می‌دانید که عمر ملکه زنبوران عسل چهارصد برابر عمر زنبوران دیگر است؟

استثنا در جهان انسان‌ها

به‌طورکلّی ناموس تفاوت و تمیّز در بین انسان‌ها نیز حاکم است و اگر این ناموس نبود شناختن افراد، غیرممکن می‌شد و قرآن مجید این ناموس را از آیات خدا شمرده می‌فرماید:
«وَ مِنْ آیاتِهِ ... اِخْتِلافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَأَلْوانِكُمْ»؛[٩]
«و از نشانه‌های خداوند... اختلاف زبان‌ها و رنگ‌های شماست».
آن‌قدر افراد باهم امتیاز دارند که باید گفت بیشتر امتیازات و تفاوت‌ها ازنظر اکثر افراد مخفی است، آنچه برای عموم میسّر است شناختن افراد به‌وسیله شکل و قیافه ظاهر است ولی امروز با وسایلی که در دسترس بشر قرار گرفته افراد را از اختلاف خون و استخوان و حتّی از خطوط سر انگشتان می‌شناسند.
تفاوت در عمر، قد، رنگ، ساختمان بدن، قوای مغزی و فکری و احساسات، در همه این تفاوت‌ها اشخاص نادرالوجود و استثنایی دیده شده‌اند، مثلاً یک نفر قلبش در طرف راست واقع شده، یک نفر در طول قامت یا وزن میان سه میلیارد افراد بشر منحصربه‌فرد می‌شود. در خصایص و صفات روحی یکی در سخاوت حاتم می‌شود و دیگری در بخل ضرب‌المثل می‌گردد. در قوای فکری و دماغی یک نفر نابغه می‌شود و یکی چنان باهوش است که حلّ مشکل‌ترین مسائل فلسفی و ریاضی برای او مثل یک عمل عادّی دیگران آسان، و دیگری چنان ساده و کم‌هوش می‌گردد که فهم یک مسئله بدیهی یا ضرب یک عدد کوچک در همان عدد کوچک برایش دشوار است. مردان بزرگ و نوابغ و قهرمانان تاریخ همه شخصیّت‌هایی هستند که مافوق افراد عادّی قرار دارند.
پس این ناموس استثنا در عالم آفرینش هست، منتهی گاهی سبب آن بر ما معلوم است و گاهی مجهول و گاهی به‌طور ابداع واقع می‌شود.
حال به آن‌کسی که طول عمر امام‌زمان‌(ع) را بعید می‌شمارد و یا انکار می‌کند می‌گوییم:
چرا انکار می‌کنید، مگر این‌همه استثنائات را در مخلوقات عالَم نمی‌نگرید؟ چرا این طول عمر هم یکی از آنها نباشد؟
و چگونه شد که در عالم کرات و عالم اتم و نبات و حیوان طول عمر استثنائی و اقسام استثنائات دیگر را قبول داریم امّا در مورد امام‌زمان‌(ع) که ولیّ خداست، باور نمی‌کنید؟
فرضاً شخصی مؤمن و خداشناس نباشد، از روی همین وضعی که در عالم طبیعت می‌بیند، حقّ ندارد طول عمر یک فرد را انکار کند و آن را نپذیرد.
و اگر خداشناس هستید و به قدرت او و به اخبار پیامبران(ع) ایمان دارید، چطور می‌توانید طول عمر آن حضرت‌(ع) را نپذیرید؟
آیا از قدرت خدا به‌دور می‌دانید؟
آیا خدا نمی‌تواند یک نفر بشر را چند هزار سال عمر بدهد؟
شما که استثنائات عجیب‌تر از طول عمر را باور دارید مثل تبدیل عصا به اژدها و تولّد عیسی‌(ع) بدون پدر چرا طول عمر پسر پیغمبر‌(ص) را قبول نمی‌کنید؟
مگر خدای کرات و اتم و درخت و گیاه و حیوانات و خدایی که عیسی‌(ع) را بدون پدر آفرید، غیر از خدای حضرت صاحب‌الزّمان‌(ع) است؟ یقیناً، نه شما و نه هیچ‌کس دیگر نمی‌توانید به این پرسش‌ها پاسخ منفی بدهید و قدرت خدا را در این مورد محدود سازید.

خودآزمایی

١- چرا در نظر ما وجود افراد با فاصله و تفاوت زیاد، شگفت‌انگیز است؟
٢- آیا تفاوت‌هایی که در بین کرات و کهکشان‌ها از جهت حجم و قطر و وزن وجود دارد حدّ و حصر معیّنی دارد؟
٣- اگر تفاوت و تمایز در بین انسان‌ها نبود، چه می‌شد؟

پی‌نوشت‌ها

[١]. البته غرض از تعبیر استثنائی و منفرد در اینجا این نیست كه استثنا بر اساس قاعده و قانونی نیست و مثل استثنائات عرف ما تبعیض بی‌جهت و بی‌مصلحت باشد، بلكه این استثنائات نیز طبق نوامیس خاصه و سنن الهی ظاهر می‌شود و اطلاق استثنا بر این‌گونه پدیده‌ها از جهت این است كه به‌حسب معتاد و سابقه و اطّلاعات ما به‌ندرت دیده می‌شوند. ازنظر ما ظهور فلان ستاره یا حادثه جوّی یک امر استثنائی و بی‌سابقه است اما ازنظر كسی كه به اوضاع و احوال و حركات ستارگان و منظومه‌ها عالِم است یک امر باسابقه است كه مكرّر در دوران صدها هزار سال جهان روی داده است.
[٢]. نور دانش، شماره٦، دوره جدید، سال پنجم.
[٣]. درخت عندم را درخت «دم الاخوین» و «دم الثعبان» نیز گویند و فارسی «دم الاخوین» و «دم الثعبان» «خون سیاوش» و «خون سیاوشان» است و ظاهراً عندم، به ضمّ باشد.
[٤]. پیک ایران، شماره١١٥٢..
[٥]. نور دانش، شماره٦، دوره جدید، سال٥.
[٦]. الله والعلم الحدیث، ص٩٦.
[٧]. اطلاعات، شماره٩٧٧.
[٨]. نور دانش، شماره٦، دوره جدید، سال٥.
[٩]. روم، ۲۲.

دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت

حضرت آیت الله العظمی لطف الله صافی گلپایگانی